Zijn synthetische geurstoffen schadelijk? En wat zijn veilige alternatieven?

Nadat mijn jongste dochter ruim 23 jaar geleden geboren werd bleek ze voor zo ongeveer alles allergisch te zijn. Alle middelen die ik kende van reclames en tv zette ik in, maar niets hielp. Totdat ik een boekje vond van Weleda. Hierin stond een positief verhaal over de billenbalsem. Aangezien mijn dochter al ruim 2 maanden alleen maar last had van mega veel luieruitslag en niets leek te helpen kocht ik uit wanhoop ook nog maar deze tube. Tot mijn verbazing was het bloeden de volgende dag al over en na een paar dagen was er niets meer van de uitslag te zien. Ik besloot uit te zoeken hoe dit kan en leerde al snel meer over het verschil van natuurlijke en synthetische producten op de huid. Sindsdien werd ik mij er steeds bewuster van hoe schadelijk crèmes, shampoos en bodylotion met synthetische toevoegingen zijn. Hoe meer natuurlijke producten ik ging gebruiken, hoe gevoeliger ik werd voor synthetische geuren zoals parfums etc. Ik let dus al jaren heel bewust op wat ik koop. Maar een video die ik doorgestuurd kreeg over het effect van schoonmaakmiddelen bracht me opnieuw op dit onderwerp. Ik merkte dat veel van mijn volgers ook geïnteresseerd zijn in dit onderwerp en besloot met behulp van ChatGPD verder op onderzoek uit te gaan. Het voordeel van deze tijd. Ruim 20 jaar geleden was dat toch een stuk lastiger.

Waar ik vooral benieuwd naar was is: Kunnen synthetische geurstoffen kanker veroorzaken?

Wat zegt de wetenschap over synthetische geurstoffen en gezondheid? Sommige synthetische geurstoffen bevatten of vormen schadelijke stoffen. Niet alle synthetische geurstoffen zijn gevaarlijk, maar sommige kunnen problematisch zijn. Onder bepaalde omstandigheden kunnen geurstoffen of hun afbraakproducten bijvoorbeeld: Allergische reacties, astma of hoofdpijn veroorzaken. Hormonale verstoringen veroorzaken (bijvoorbeeld stoffen zoals ftalaten, die soms worden gebruikt om geur langer vast te houden). Bij verbranding of chemische omzetting vluchtige organische stoffen (VOS) vrijgeven, zoals formaldehyde, die geassocieerd zijn met kankerrisico’s bij langdurige blootstelling in hoge concentraties.  

Kanker en synthetische geurstoffen? Er is géén direct bewijs dat alle synthetische geurstoffen rechtstreeks kanker veroorzaken bij normaal gebruik (zoals parfum of luchtverfrissers). Maar sommige ingrediënten zijn wél verdacht of bewezen kankerverwekkend bij langdurige of intensieve blootstelling, zoals: Benzene, formaldehyde (beide geclassificeerd als kankerverwekkend door het IARC – het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek). Styreen, aceton en andere VOS kunnen bij inademing schadelijk zijn in onvoldoende geventileerde ruimtes.  Probleem: Gebrek aan transparantie. In veel producten worden geurstoffen aangeduid als "parfum" of "fragrance", zonder specificatie. Dit maakt het moeilijk te weten wat je precies inademt of op je huid smeert. Wat kun je doen als je bezorgd bent? Kies voor producten met natuurlijke of geurvrije ingrediënten. Gebruik producten met volledige ingrediëntenlijst (bijv. ecologische of biologisch gecertificeerde merken). Ventileer goed bij gebruik van geurende producten in huis. Vermijd producten met "parfum" als verzamelnaam als je gevoelig bent of risico’s wilt beperken.

Conclusie: Ja, sommige synthetische geurstoffen kunnen bijdragen aan gezondheidsproblemen, vooral bij langdurige of intensieve blootstelling.

Nee, het is niet zo dat alle synthetische geuren automatisch kanker veroorzaken, maar voorzichtigheid en bewust kiezen is verstandig, zeker als je gevoelig bent of langdurig wordt blootgesteld.

Welke probleemstoffen kan je het beste vermijden?

1. Ftalaten (Phthalates) Waarom vermijden? Worden gebruikt om geur langer te laten hangen. Verdacht van hormoonverstorende werking en in verband gebracht met vruchtbaarheidsproblemen en bepaalde kankers. Hoe herken je het? Vaak niet expliciet vermeld. Kan schuilgaan onder "fragrance", "parfum" of "DEP" (diethylphthalate).

2. Synthetische musken (zoals musk ketone, musk xylene) Waarom vermijden? Worden moeilijk afgebroken in het lichaam en milieu; mogelijke hormoonverstoorders. Waar te vinden? In parfums, wasmiddelen, deodorants.

3. Formaldehyde & formaldehyde-afgevende stoffen Waarom vermijden? Bekend kankerverwekkend, irriterend voor luchtwegen en huid. Kan voorkomen als: DMDM hydantoin, imidazolidinyl urea, quaternium-15, bronopol.

4. Benzyl alcohol, benzaldehyde, benzophenone Waarom vermijden? Sommige kunnen huidirritatie veroorzaken of fototoxisch zijn (schadelijk bij zonlicht). Benzophenone is ook verdacht als hormoonverstoorder.

5. Limonene, linalool, citronellol, geraniol (natuurlijke geurstoffen, maar synthetisch gebruikt) Waarom vermijden? Kunnen bij oxidatie op de huid allergische reacties veroorzaken. Veel mensen zijn hier gevoelig voor, zeker bij eczeem of astma.

Hoe kun je veiliger kiezen?  Kijk naar labels als: "Geurvrij / Fragrance-free" (let op: "unscented" betekent soms dat er geurstoffen zijn toegevoegd om een geur te maskeren). "Zonder ftalaten", "zonder synthetische geurstoffen", "natuurlijk geparfumeerd met essentiële oliën" (als je hier niet allergisch voor bent).  

Gebruik apps/websites zoals: EWG’s Skin, Deep Database, Think Dirty App of Yuka App. Die scannen de ingrediëntenlijst en geven een risico-score.  

Kies voor gecertificeerde producten, zoals: Ecocert, BDIH, NaTrue, COSMOS – deze vermijden vaak de meest schadelijke geurstoffen.

Wat zijn nu precies echte natuurlijke wasmiddelen (zonder synthetische toevoegingen):

1. Seepje (NL)

• Type: Vloeibaar wasmiddel & wasnoten

• Ingrediënten: Sap van de Sapindus Mukorossi-vrucht (zeepnoten), natuurlijke geurstoffen (etherische olie), water.

• Pluspunten: Biologisch afbreekbaar, vegan, navulbaar.

• Let op: Sommige varianten bevatten natuurlijke parfums; kies de geurloze als je 100% puur wilt.

2. Wasnoten (Sapindus mukorossi)

• Type: Hele natuurlijke vrucht, direct in wasmachine

• Gebruik: 4–6 noten in een waszakje, tot 3x te gebruiken.

• Pluspunten: Volledig plantaardig en onbewerkt, zonder verpakking indien gewenst.

• Let op: Niet geschikt voor zeer vuile was of witte was (kan wat grauw blijven).

3. YouSea (NL/BE)

• Type: Vaste waszeep, geconcentreerde poeder

• Ingrediënten: Alleen natuurlijke zepen en soda

• Pluspunten: Plasticvrij, volledig biologisch afbreekbaar.

4. DIY wasmiddel

• Ingrediënten: Geraspte olijfzeep (Marseille of Aleppo), soda, water, eventueel etherische olie

• Voordeel: Volledige controle over de ingrediënten.

• Nadeel: Iets meer werk, kans op restjes bij koud wassen.

  
  

⚠️ Merken die "natuurlijk" lijken, maar niet 100% zijn:

Deze merken gebruiken soms deels natuurlijke ingrediënten, maar bevatten alsnog conserveringsmiddelen of synthetische parfums:

• Ecover

• Attitude

• Method

• Marcel’s Green Soap

Deze zijn vaak milieuvriendelijker dan reguliere merken, maar niet volledig natuurlijk.

Extra natuurlijke was-tips:

• Witte was natuurlijk bleken: Voeg een eetlepel natriumbicarbonaat (baking soda) of citroensap toe.

• Geurtjes verwijderen: Gebruik een scheutje natuurazijn als wasverzachter.

• Etherische olie: Voeg een paar druppels lavendel of eucalyptus toe aan de was of het waszakje voor natuurlijke geur.

  
  

Wil je meer weten over hoe je je huis kan reinigen met natuurlijke producten? Bekijk dan ook het webinar dat ik hierover heb opgenomen op YouTube.

Zelf gebruik ik ondertussen al ruim 20 jaar Weleda. Daarnaast is daar zo'n 6 jaar geleden doTerra aan toegevoegd. Waarom ik gekozen heb voor dõTerra vertel ik uitgebreid in mijn volgende blog. Ook producten van Seepje zijn al met mij mee op reis gegaan de afgelopen maanden. En zo probeer ik door steeds bewustere keuzes te maken ook op te letten wat bijdraagt aan mijn eigen welzijn en de natuur.

Dat was het voor deze keer.

Bedankt voor het lezen van de blog. Vond je hem interessant, laat het mij dan weten.

Heb je vragen of weet je een leuk, passend thema voor een volgende blog? Laat het dan weten.

Ontspannen groetjes en graag tot de volgende keer.

Corina